MESLEK HASTALIĞI NEDENİYLE TAZMİNAT DAVASI

Meslek hastalığı nedeniyle tazminat davası sigortalı çalışanları ilgilendiren bir konudur

MESLEK HASTALIĞI NEDENİYLE TAZMİNAT DAVASI

Meslek hastalığı nedeniyle tazminat davası sigortalı çalışanları ilgilendiren bir konudur.  Sigortalı kişi çalıştığı iş sebebi ile ya da yaptığı için niteliğine bağlı olarak tekrarlanan sürekli bir hastalığa maruz kalırsa bu durum meslek hastalığı olarak tanımlanır.

Bedensel ve ruhsal açıdan sigortalı kişide ortaya çıkan engellilik hali sürekli olabileceği gibi geçici de olabilir ve meslek hastalığı olarak değerlendirilir. Meslek hastalığının oluşmasında mesleki risklerin varlığı söz konusudur. Meslek hastalığının varlığı durumunda sigortalı işçi maddi ve manevi tazminat davası açabilir.

MESLEK HASTALIĞININ ŞARTLARI

Sigortalının mesleğini yaparken her gün yerine getirdiği faaliyetler nedeniyle veya işin özelliğinden veya iş şartlarından dolayı yaptığı iş ile ile bağlantılı olarak meydana gelen hastalıkları meslek hastalığı olarak kabul edilmektedir. Sigortalının her hastalığı meslek hastalığı olarak değerlendirilemez, bir hastalığın meslek hastalığı olarak nitelendirilip tazminat davasına konu edilebilmesi için şu şartların bir arada gerçekleşmiş olması gerekir.

• İşçilik Şartı: 5510 sayılı kanun, meslek hastalığı nedeniyle hak sahibi olabilecek kişi olarak “sigortalı” olan işçiyi göstermiştir. Ancak, işçi sigortalı olmasa bile, çalışması ve meslek hastalığı kurumca başka türlü tespit edilmediği takdirde, meslek hastalığı tespit davası açılarak hem sigortalılığın hem de meslek hastalığının tespit edilmesi mümkündür.
• İşin Yürütümü Sırasında Oluşması Şartı: Meslek hastalığı (hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik hâli) işçinin yürüttüğü iş sebebiyle ortaya çıkmalıdır. Meslek hastalığı ile işçinin yaptığı iş arasında bir nedensellik bağı bulunmalıdır.
• Süre Şartı: Meslek hastalığı işçinin belli bir devamlılık arz eden çalışma sürecinde ortaya çıkmalıdır. Ani veya tesadüfi gelişen olaylar neticesinde işçinin bedensel veya ruhsal zarar görmesi “iş kazası” olarak kabul edilir. Bu durumda iş kazası nedeniyle tazminat davası açılabilir. Meslek hastalığı ise belli bir süre sonunda yavaş yavaş bedensel ve ruhsal zararların gelişmesidir.
• Hastalık Şartı: Meslek hastalığı, Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Yönetmeliği ve Tüzüğü’nde yer alan hastalıklardan olmalıdır. Hastalık, işçiyi bedensel veya ruhsal açıdan etkileyerek bir engelliliğe yol açmalıdır. SGK sağlık raporuyla veya mahkemede açılan bir tespit davasıyla saptanmalıdır. Yönetmelikte belirlenmiş hastalıklar dışında herhangi bir hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmaması hususunda çıkabilecek uyuşmazlıklar, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca karara bağlanır.

MESLEK HASTALIĞI KOŞULLARI

Meslek hastalığı koşulları arasında sigortalı işçinin yaptığı işin niteliğine bağlı olarak sürekli ya da geçici bir biçimde sağlığını kaybetmesi yer alır. Sigortalı çalışan için meslek hastalığına bağlı olarak zarar gördüğünün ispatlanması bakımından bazı koşulların varlığına gerek duyulur.

Sigortalı olarak çalışan işçiler meslek hastalığına yakalandığında maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilir.

Meslek hastalığı işin yürütümü sırasında oluşmalıdır.

Aniden gelişen olaylara bağlı olarak ortaya çıkan bedensel ve ruhsal hasarlar iş kazası olarak tanımlandığından meslek hastalığının oluşması için belirli süre şartına bakılır.

Meslek hastalığı olarak tanımlanan hastalıklar Sosyal Sigortalar Sağlık İşletmeleri Yönetmeliği ve Tüzüğü’nde belirlenmiştir.

MESLEK HASTALIKLARI

Meslek hastalıkları sigortalı olarak çalışan işçileri hukuki açıdan ilgilendirmektedir. Sigortalı olarak çalışan işçiler meslek hastalığına yakalandıklarında ve koşullar sağlanmışsa maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilir. Meslek hastalıkları olarak kabul edilen hastalıklar arasında aşağıdakiler yer alır:

• Başı ilgilendiren arızalar,
• Gözle ilgili arızalar,
• Kulakla ilgili arızalar,
• Yüz arızası,
• Boyunla ilgili arızalar,
• Göğüs hastalıkları,
• Kol ve omuz arızaları,
• El ve el bileği arızaları,
• Karın bölgesi hastalıkları,
• Omurgayı ilgilendiren hastalıklar
• Pelvis ve alt ekstremite rahatsızlıkları,
• Metabolizma rahatsızlıkları,
• El parmaklarındaki rahatsızlıklar.

MESLEK HASTALIĞI TESPİTİ

Meslek hastalığı tespiti yapılırken meslek hastalığına maruz kalan sigortalı işçinin meslekteki güç kayıp oranına bakılması gerekir. Meslekte güç kayıp oranı olarak ifade edilen durum işçiye bağlanacak olan SGK geliri miktarı açısından önemli olurken SGK tarafından gelir bağlanıp bağlanmayacağı konusunda da etkilidir. Ayrıca işçinin talep edeceği maddi ve manevi tazminatın miktarına hükmedileceği zaman da bu orana bakılır.

Meslek hastalığına yakalanan işçinin durumunu öğrenen işverenin üç iş günü içerisinde meslek hastalığı ve iş kazası bildirgesi aracılığı ile kuruma bildirim yapması gerekir. SGK kurumu bu bildirimi aldıktan sonra gerekli incelemeyi başlatan taraftır.

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından başlatılacak soruşturma kapsamında Sağlık Bakanlığı’na bağlı Meslek Hastalıkları Hastaneleri veya devlet üniversite hastanelerinde işçi için bir sağlık raporu düzenlenir. Tıbbi belgelerle desteklenen bu raporlarda işçinin sağlık problemi ve maluliyet oranı tanımlanır.

Bunun yanı sıra Sosyal Güvenlik Kurumu gerekli görürse işyerinde var olan çalışma şartlarına ve denetim raporlarına bağlı olarak ve diğer belgeleri de incelemek sureti ile maluliyet oranını ve meslek hastalığını tespit edebilir.

İşçinin hastalığı SGK tarafından meslek hastalığı olarak kabul edilmezse bu durumda işçi İş Mahkemesi’ne başvurarak dava açabilir. Meslek hastalığının tespiti davası olarak tanımlanan bu dava hem işverene hem de SGK’ya karşı açılır.

MESLEK HASTALIĞI TAZMİNAT DAVASI DAVA ZAMANAŞIMI SÜRESİ

Meslek hastalığı tazminat davası dava zamanaşımı süresi bakımından 10 yıllık süreye bağlı hareket edilir. Tazminat davalarında dava zamanaşımı süresinin başlangıcı failin ve zararın öğrenildiği tarihle başlamaktadır. Meslek hastalıklarında gelişen ve değişen bir durum söz konusu değilse zamanaşımı süresi hastalığın tespit edildiği tarihte başlamaktadır.

MESLEK HASTALIĞI SEBEBİ İLE AÇILAN TAZMİNAT DAVASI VE KAPSAMI

Meslek hastalığı sebebi ile açılan tazminat davası ve kapsamı maddi ve manevi zararlara bağlı olarak şekillenir. Maddi zararın ispat edilmesi durumunda maddi tazminat davası açılırken kişilik hakları ve bunlara bağlı değerler zarar gördüğünde ise manevi tazminat davası açılır.

Maddi tazminat miktarları belirlenirken işçi ve işverenin kusur oranları dikkate alınır. SGK’nın yapacağı maluliyet oranı tespiti ve işçinin en son geliri de bu hesaplamalar sırasında dikkate alınır. İşçi işi gereği iş gücü kaybına uğramışsa dava açma hakkına sahiptir.

İşçinin meslek hastalığı sebebi ile ölümü gerçekleştiğinde bakmakla yükümlü olduğu yakınlarının destekten yoksun kalma tazminatı davası açma hakkı bulunur. Bu davayı herkes açabilirken karine gereği ana-baba, eş ve çocuklar bakımından ispat yükü bulunmaz. Bununla birlikte işçi yaşarken kendisine destek olduğunu iddia eden herkesin ispat sorumluluğu bulunmaktadır.

MESLEK HASTALIĞI NEDENİYLE MANEVİ TAZMİNAT

Meslek hastalığı sebebiyle tazminat davası açıldığı takdirde; sigortalı çalışanın tedavi giderleri, durumu nedeniyle çalışamadığı sürede mahrum kaldığı kazancı, gelecekte çalışma gücünün kaybından ötürü sarsılan ekonomik menfaatleri talep edilir. Meslek hastalığı nedeniyle tazminat davası neticesinde ödenecek miktar, SGK tarafından ödenen miktardan eksik kalan tutar ile sınırlıdır. Söz konusu tutar belirlenirken sigortalı çalışanın son aylık geliri, işçi ve işverenin kusur dereceleri ve maluliyet oranı dikkate alınır.

Meslek hastalığı nedeniyle yaşanan ruhsal acı, keder ve ıstırap nedeniyle manevi tazminat talebi de ileri sürülebilir. Manevi tazminat sadece hastalığı yaşayan kişi tarafından değil, hastalıktan ötürü manevi anlamda zarar gören yakınları tarafından da ileri sürülebilir. Yaşanan hastalığın meydana gelmesindeki kusur, tarafların gelir durumu ve kişinin yaşadığı manevi elem gibi faktörler göz önünde bulundurularak manevi tazminat tutarı hesaplanır.

Sigortalı çalışanın meslek hastalığından ötürü yaşamını yitirmesi halinde, vefat eden sigortalının yaşarken kendisine destek verdiğini ispat eden kişiler de maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Meslek hastalığından ötürü açılan tazminat davasından 10 yıl dava zamanaşımı süresi düzenlenmiştir.