EYT VE HİZMET TESPİT DAVASI HAKKINDA TÜM SÜREÇ

HİZMET TESPİT DAVASI NEDİR?

Hizmet tespit davası, sigortasız çalıştırılan, sigorta girişleri kuruma bildirilmeyen ya da eksik bildirilen, sürekli çalışmasına rağmen işe giriş çıkış yaptırılan işçilerin işverenine karşı açabileceği davadır. Hizmet tespit davasının pozitif hukuktaki yasal dayanağını 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 86. maddesinin 9. fıkrası oluşturmaktadır. İlgili madde “Aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içerisinde iş mahkemesine başvurarak, alacakları ilâm ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları dikkate alınır” hükmündedir.

HİZMET TESPİT DAVASI AÇILABİLMESİ İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR NELERDİR?

1. İşçi ile işveren arasında hizmet sözleşmesinin bulunması gerekmektedir.
2. İşçi hizmet ilişkisi kapsamında iş görme borcunu yerine getirmelidir.
3. İşçinin sigortasız çalıştırıldığının veya sigorta primlerinin eksik ödendiği durumunun SGK tarafından daha öncesinden tespit edilmemiş olması gerekmektedir.

HİZMET TESPİT DAVASINDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE VAR MIDIR?

Hizmet tespit davası 5 yıllık hak düşürücü süreye tabidir. Bu süre işyerinde çalışmanın son bulduğu günden itibaren işlemeye başlar. Söz konusu süre hak düşürücü süre olup, hakim tarafından re ’sen dikkate alınacaktır. Ancak 5 yıllık hak düşürücü süreye tabi olması kuralının istisnaları mevcuttur. Bunlar;

1. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nde sayılan ve Kurum’a verilmesi gereken belgelerden herhangi birinin kuruma verilmiş olması halidir. Söz konusu belgelerden birinin Kurum’a verilmiş olması halinde hak düşürücü süre işlemeyecektir.( İşe giriş bildirgesi, Dört aylık sigorta primleri bordrosu, Aylık sigorta primleri bildirgesi, Sigortalı hesap fişi)

• İşçinin işverenin yanında iş akdine tabi olarak çalıştığının tespit edilmesi halinde hak düşürücü süre işlemeyecektir. (Müfettiş durum tespit tutanağının bulunması,  sigortalının primlerinin kurumca tahsil edilmesi, imzalı ücret bordrosunda prim kesildiğinin belli olması ancak prim kurma yatırılmamışsa, işçilik alacaklarına ilişkin hizmet tespiti istenen döneme ilişkin kesin hüküm niteliğinde yargı kararının bulunması

HİZMET TESPİT DAVASI İLE EYT’DEN FAYDALANABİLİR Mİ?

İşçi, yukarıda anlatıldığı şekilde sigortasız çalıştığı günlerin tespiti adına hizmet tespit davası açıp kazanırsa EYT’den faydalanabilecektir. Bunun için işçinin 8 Eylül 1999 öncesi 1 gün dahi çalışması, yıl ve prim koşullarını sağlaması gerekecektir. Ancak buradaki hizmet tespit davasında 5 yıllık hak düşürücü süre geçmiş olacağından hak düşürücü sürenin istisnalardan birinin gerçekleşmiş olması gerekmektedir.

EYT’DEN KİMLER YARARLANIR, KAPSAMI NELERDİR?

1. Emeklilik hakkının kullanılmasında herhangi bir yaş sınırı bulunmamaktadır.
2. EYT eski sistemdeki SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı olmaksızın mevcut yapıdaki herkes için geçerli olacaktır.
3.  Emekli olmak için prim günü ve yeterli sigortalılık süresinin dolmuş olması gerekmektedir. (SSK’da kadın ve erkek 5000 gün; BAĞ-KUR’da kadınlarda 7200 gün, erkeklerde 9000 gün; Emekli Sandığında kadınlarda 7200 gün, erkeklerde 9000 gün istenir. Ayrıca 18 yaş baz alınarak kadınların 20, erkeklerin 25 yıllık sigortalılık süresi aranmaktadır.)

18 YAŞINDAN KÜÇÜKKEN SİGORTASI BAŞLAYANLAR EYT’DEN FAYDALANABİLİR Mİ?

1. Sigortalı çalışmaya 18 yaşından küçükken başlamak EFT’den faydalanmayı engellemeyecektir. 18 yaşından önce ödenen primler, prim gün sayısına eklenecektir ancak sigortalılık süre 18 yaşının dolduğu tarihten itibaren başladığı kabul edilecektir.

EYT’LİLERİN AÇACAĞI HİZMET TESPİT DAVASININ SONUÇLARI NELERDİR?

EYT’ liler tarafından açılacak olan hizmet tespit davası neticesinde tespit edilen prime esas kazanç üzerinden hizmetin tespit edildiği ayların tescili SGK tarafından resen yapılacaktır. Davalı işveren tarafından ise kararda belirtilmiş olan dönemlere ilişkin sigortalının aylık hizmet ve prim bildirgelerinin Sosyal Güvenlik Kurumu’na verilmesi ve tahakkuk eden primin işçinin hesabına ödenmesi gerekecek,  işçi açısından kazanılan süreler emeklilik hesabında prim gün sayısına ve sigortalılık süresine dahil edilecektir. Sadece sigorta primleri değil, bu süre zarfında geçen yasal faiz de işveren tarafından ödenecektir. İşçinin işe giriş bildirgesi tescili yapılmamış ise işveren tarafından bu tescilin de yapılması gerekecektir

HİZMET TESPİT DAVASINDA İSPAT YÜKÜ

Hizmet tespit davaları her ne kadar kamu düzenine ilişkin olsa da, yakın zamana kadar çalışmanın ispatı işçiden bekleniyor, işçinin bildirdiği tanık beyanları ile dava ispat edilebiliyordu. Ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun yakın zamanda verdiği bir kararda, işçi EYT düzenlemesinden yararlanmak için dava açmış, dosya Kurul’un önüne gelmiş ve kurul, hizmet tespit davalarının kamu düzenine ilişkin olması sebebiyle, ispat yükünün sadece işçiye yüklenmesinin doğru olmadığını, mahkemenin de kendiliğinden özel bir duyarlılık göstererek araştırma yapması gerektiğini belirtmiştir. Bu karar ile birlikte işçinin ispat konusunda omuzlarındaki yük hafifletilmiş, mahkemenin de araştırma yapması gerekmiştir.

HİZMET TESPİT DAVASI İLE EYT OLUR MU?

Her ne kadar EYT henüz yasalaşmasa da yakın zamanda yasalaşması bekleniyor. EYT için en önemli şart hizmet başlangıcının 8 Eylül 1999 tarihinde önce olmasıdır. İşçi, sigortasız çalıştığı günlerin tespiti adına hizmet tespit davası açıp kazanırsa EYT’den faydalanabilir.

Burada en çok merak edilen konuların başında ise, işçinin 8 Eylül 1999 öncesi 1 gün dahi çalışması olması halinde, yıl ve prim koşullarını sağlaması halinde emeklilikten faydalanıp faydalanamayacağıdır.

Eğer 5 yıllık hak düşürücü süre açısından yukarıda bahsettiğimiz hak düşürücü sürenin istisnalardan birisi gerçekleşmiş ise, işçi artık hizmet tespit davası açıp kazanırsa, EYT’den faydalanabilir.

Hizmet tespiti kamu düzenine ilişkin olduğu için mutlaka dava yoluyla hizmetin tespiti sağlanmalıdır. İşçi işveren ile birlikte kuruma giderek, ben şu tarihte bu işverenin yanında çalıştım dese, işveren de evet bu işçi o tarihte benim yanımda çalıştı, bu tespit edilsin, eksik primleri ödemeyi kabul ediyorum gibi bir senaryoda, kurum bunu kabul etmeyecek, mahkeme kararı getirmelerini isteyecektir.

Netice olarak hizmet tespit davaları, EYT ile yakından ilişkili olup, davanın kazanılması halinde EYT’den de faydalanılabilir.

HİZMET TESPİT DAVASI EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR İÇİN NEDEN ÖNEMLİ?

Olası bir emeklilikte yaşa takılanlar için yasal bir düzenlemenin söz konusu olduğu durumlarda; 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışması olan ancak sigortası gösterilmediği veya eksik gösterildiği için emekli olamayan çalışanlar için hizmet tespit davası açmaları hukuki haklarını korumak için uygun olacaktır.

Burada 1999 yılı öncesinden bahsedildiği için eğer hiç sigorta gösterilmemişse beş yıllık hak düşürücü süreye tabi olmamak adına ilgili yönetmelikte yazılı belgelere sahip olunması gerekir. Ancak sigorta yalnızca eksik bildirilmişse ve tamamlanması isteniyorsa beş yıllık süreye yine tabi olunmayacak ve hizmet tespit davası açılabilecektir.

ALANINDA UZMAN TAZMİNAT AVUKATLARIMIZA ULAŞMAK İÇİN BURAYA TIKLAYABİLİRSİNİZ.