EMEKLİLİK SEBEBİYLE KIDEM TAZMİNATI KİMLER ALABİLİR?

Emeklilik nedeniyle kıdem tazminatı alabilmek için;

• işçinin iş kanununa tabi bir iş sözleşmesi ile çalışması,
• belirli bir süre ve prim gün sayısını doldurması gerekmektedir.

Bu süre ve prim gün sayısı, işçinin ilk işe giriş tarihine göre değişmektedir.

08.09.1999 tarihinden önce işe girenler için 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü, bu tarihten sonra işe girenler için ise 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim günü veya yıl şartına bakılmaksızın 7000 prim günü yeterlidir.

Sigorta girişi 30.04.2008’den sonra olanlar 5400 prim günü ve 25 yıl sigortaları olmakla emeklilik sebebiyle iştem istifa edip kıdem tazminatı alabilir.

Malulen emeklilik için ise 1800 prim günü ve en az 10 yıl sigortalılık süresi aranmaktadır.

Emeklilik nedeniyle kıdem tazminatı hesaplama nasıl yapılır? Genel anlamda, Emeklilik Sebepli Kıdem Tazminatı 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. Maddesi tarafından ele alınmıştır. Bu ilgili madde çerçevesinde bir işçi belirli nedenlere dayalı olarak iş sözleşmesini sona erdirir ve bu durumda kıdem tazminatı hakkını elde eder. İşçi;

• Yaşlılık,
• Malullük,
• Emeklilik gibi nedenlerle kıdem tazminatı hakkına sahip olabilir.

İş sözleşmesinin haklı veya haklı bir neden olmaksızın sona erdirilmesi durumunda, her ayın otuz gün brüt ücretinin karşılığı olarak hesaplanan tazminat türü; işveren tarafından ödenmesi gereken tazminat, kıdem tazminatı olarak adlandırılır. Emeklilik nedeniyle kazanılan kıdem tazminatı da bu haklı nedenlerden biri olarak kabul edilir.

EMEKLİLİK TAZMİNATI NEDİR?

Emeklilik sebebiyle kıdem tazminatı düzenlemesi, 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. Maddesi tarafından yapılır. Bu maddeye göre, işçi belli nedenlere dayanarak iş sözleşmesini sonlandırır ve bu durumda kıdem tazminatına hak kazanır. İşçi yaşlılık, malullük veya emeklilik gibi nedenlerle kıdem tazminatı hakkını elde edebilir.

İş sözleşmesinin haklı veya haklı olmayan bir nedene dayanarak feshedilmesi durumunda, her ay için brüt ücretin otuz günlük tutarı kadar hesaplanan tazminat türüne kıdem tazminatı denir. Emeklilik nedeniyle elde edilen kıdem tazminatı da bu haklı sebeplerden biridir ve işveren tarafından ödenmelidir.

EMEKLİLİK SEBEBİYLE KIDEM TAZMİNATI KİMLER ALABİLİR?

Kıdem tazminatı alma şartları 2024 yılında da pek çok kişiyi alakadar etmektedir. Özellikle kimlerin bunu alabileceği bir soru işareti oluşturmaktadır. Eğer bir işçi, emeklilik için gereken gün ve prim şartlarını karşılayarak emeklilik hakkını elde etmiş ve iş sözleşmesini sonlandırmadan işten ayrılmış ise, emeklilik sebebiyle kıdem tazminatı alma hakkını kazanabilir.

EMEKLİLİK SEBEBİYLE KIDEM TAZMİNATI ALMANIN ŞARTLARI NELERDİR?

Bu konuda günümüzde uygulanan yasal düzenleme, 1475 sayılı kanunun 14. maddesinde yer almaktadır. Bu maddeye göre, bir işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için öncelikle kendi isteğiyle işten ayrılmamış olması veya vefat etmiş olması gerekmektedir.

Ancak özel durumlar söz konusu olduğunda, işçi kendi isteğiyle işten ayrılsa bile tazminat hakkı kazanabilir. Örneğin, kadın bir çalışanın çalışırken evlenmiş olması ve evlendikten sonraki bir yıl içinde işten ayrılmak istemesi gibi durumlarda işçi, kendi isteğiyle işten ayrılsa bile tazminat alma hakkına sahip olabilir. Bu tür özel durumlar için ilgili kanun maddesinin ayrıntılı olarak incelenmesi önemlidir. Kendi isteğiyle işten ayrılan kişinin tazminat alma şartları nelerdir diyorsanız genel anlamda bilmeniz gerekenler şöyledir:

• Çalışanın kendi isteği ile işten ayrılmamış olması yahut hayatını kaybetmemiş olması,
• Kendi isteğiyle işten çıkıyorsa; ayrılma sebebi İş Yasası’nın 24. maddesinde yer alan işçinin haklı sebeple derhal işi bırakma şartına dayanmalıdır,
• Kendi isteği ile işten ayrılıyorsa ve erkekse; muvazzaf askerlik sebepli işten ayrılmak zorunda kalması,
• Kadın ise ve çalışırken evlilik yaşanması, evlendikten sonraki sene kapsamında işten çıkmak istemesi,
• Emeklilik koşullarını sağlayarak, emeklilik için ilgili kuruma toptan ödeme yahut maaş bağlanması için müracaat etmesi,
• Minimum 7.000 gün prim ödeme gün sayısına veya en az 25 yıl sigorta ve 4.500 gün prim ödeme gün sayısına ulaşmış olması, kadın ise 58 yaşını, erkek ise 60 yaşını doldurmayı beklemeden kendi isteğiyle işten çıkması,
• Bunun yanı sıra aynı iş yerinde veya aynı işverene bağlı farklı işyerlerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekmektedir. Kıdem tazminatı alma şartları 2023 de bu şekilde açıklanabilir.

EMEKLİLİK TAZMİNATI ALMAK İÇİN NELER YAPILMALIDIR?

Emeklilik nedeniyle kıdem tazminatı alabilmek için izlenmesi gereken adımlar bu kapsamda olan kişilerce merak edilebilir. Temel anlamda bunları şu şekilde anlatmak mümkündür:

• İşçinin emekli olmak için istenen koşulları yerine getirdiğinden emin olması,
• İşçinin Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) müracaat ederek emeklilik koşullarını sağladığını belgelemesi,
• İşçinin söz konusu belgeyi işverene getirerek istifasını yazılı biçimde vermesi,
• İşçinin işverenden kıdem tazminatını talep etmesi,
• İşveren tarafından kıdem tazminatı ödemesi gerçekleştirilmesi,
• Temel olarak emekli tazminatı almak için ne yapılmalı sorusu bu şekilde yanıtlanabilir.

EMEKLİLİK TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?

İş Kanunu’na tabi olan çalışanlar genel kavramla “işçi” olarak anılır. İşçinin emeklilik tazminatı denildiğinde aslında kıdem tazminatı ifade edilmektedir. Eğer bireysel veya toplu iş sözleşmesinde, emeklilik durumunda işçiye ayrı bir ödeme yapılmasına dair bir düzenleme bulunmuyorsa, işçinin alacağı emeklilik tazminatı, aslında kıdem tazminatından ibarettir.

EMEKLİ OLDUĞUMDA NE KADAR TAZMİNAT ALIRIM?

Kıdem tazminatı hesaplama nasıl olur sorusunun cevabı, özellikle emeklilik zamanları yaklaşan kişiler tarafından merak edilmektedir.

Genel anlamda, işe başlama tarihinden itibaren hizmet süresi boyunca her geçen tam yıl için işveren, işçiye 30 günlük brüt ücret miktarında tazminat ödemek zorundadır. Bir yılı aşan süreler için aynı oranda ödeme yapılır ve ödenecek miktar üzerinden sadece %0,759 oranında damga vergisi kesintisi yapılır.

EMEKLİ OLDUKTAN SONRA TAZMİNATI NE ZAMAN ALABİLİRİM?

Emekli olduktan sonra aynı iş yerinde çalışmaya devam eden bir işçinin, kıdem tazminatı hakkını elde edebilmesi için, iş sözleşmesinin sonlandırılması gerekmektedir. Bu durumda ancak iş sözleşmesinin sona ermesiyle birlikte kıdem tazminatı hakkı kazanılabilir.

EMEKLİLİK TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?

Çalışanın görev yaptığı toplam yıl süresi, son aldığı brüt ücretle çarpılır. Bu ücrete yol, yemek ve diğer ek ödemeler de dahil edilir. Tam yıl süresinin dışında kalan günlerin toplam sayısı hesaplanır ve günlük brüt ücretle çarpılarak hesaplaması yapılır.

MEMURLAR İÇİN EMEKLİLİK TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?

Kıdem tazminatı hesaplama memur emeklisi adaylarınca da merak edilerek sorulmaktadır. Çalışanın iş yerinde geçirdiği her yıl için brüt ücretin bir aylık tutarına denk gelir. Bu bir aylık ücret, normal ücret ve çalışanın aldığı diğer yan faydalardan oluşur. Çalışan, ne kadar süreyle çalışmış olursa olsun, en son aldığı brüt ücret ile çalıştığı yılın süresi çarpılarak hesaplanır. Bu hesaplama sırasında yılın kesirleri de dikkate alınır.

EMEKLİLİK SEBEBİYLE KIDEM TAZMİNATI ALMAK İÇİN SGK’DAN HANGİ BELGE ALINMALIDIR?

Emeklilik sebebiyle kıdem tazminatı almak isteyen işçilerin, SGK’dan emeklilik şartlarını sağladıklarına dair bir belge almaları ve bunu işverene sunmaları gerekmektedir. Bu belgeyi alan işçiler, istifa dilekçesi vererek iş akdini feshedebilirler.

Emeklilik sebebiyle kıdem tazminatı almak için SGK’dan alınması gereken belge, “Emeklilik Sebebiyle Kıdem Tazminatına Hak Kazandığını Gösterir Belge”dir. Bu belge, SGK’nın resmi internet sitesinden veya ilgili SGK birimlerinden temin edilebilir. Bu belgeyi almak için, işçinin emekli olma şartlarını sağladığını kanıtlayan belgeleri SGK’ya sunması gerekmektedir.

EMEKLİLİK SEBEBİYLE İŞTEN AYRILMA KODU NEDİR?

Emeklilik sebebiyle kıdem tazminatı almak için işten ayrılma kodu, “08” olarak belirlenmiştir.

Bu kod, işçinin emeklilik nedeniyle iş sözleşmesini feshettiğini gösterir. Bu kodun kullanılması, işçinin kıdem tazminatına hak kazandığını ve işsizlik maaşı alamayacağını ifade eder.

EMEKLİLİK SEBEBİYLE KIDEM TAZMİNATI ALMAK İŞSİZLİK MAAŞI ALMAYI ENGELLER Mİ?

Emeklilik sebebiyle kıdem tazminatı almak, işsizlik maaşı almayı engeller.

İşsizlik maaşı alabilmek için, işçinin haklı bir neden olmaksızın işten çıkartılması veya haklı bir nedenle istifa etmesi gerekmektedir. Emeklilik sebebiyle istifa eden işçiler ise, haklı bir nedenle istifa etmiş sayılmazlar. Bu nedenle, emeklilik sebebiyle kıdem tazminatına hak kazanan işçiler, işsizlik maaşı talep edemezler.