ASKERE GİDEN İŞÇİNİN HAKLARI – ASKERLİK SÜRESİ VE KIDEM TAZMİNATI
Askere giden işçinin hakları temelde 2 tanedir. Askere giden işçinin hakları arasında ilk sırada; askerden döndüğü zaman aynı işe devam etme yani iş geri dönme hakkı yer almaktadır. Askere giden işçinin hakları arasında ikinci sırada ise askere gidecek işçinin askerlik sebebiyle istifa etmesi halinde kıdem tazminatı ve varsa diğer işçilik alacaklarını talep etme hakkı vardır.
ASKERE GİDEN İŞÇİ İŞTEN AYRILARAK KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANABİLİR Mİ?
Askere giden işçi kıdem tazminatı alabilir mi, en çok merak edilen konulardan biri. Askere giden işçi 1474 sayılı İş Kanunu’nun yürürlükteki 14. Maddesi gereğince kıdem tazminatına hak kazanacaktır. Bu durumsa askere giden işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için işten ayrılışını askerlik sebebine dayandırması gerekmektedir. Tabi bu halde de kıdem tazminatına hak kazanmak için işçinin yine 1 yıllık kıdemini doldurmuş olması gerekmektedir. Askere giden işçinin hakları arasında kıdem tazminatı da yer almaktadır.
ASKERE GİDEN İŞÇİ NE KADAR KIDEM TAZMİNATI ALIR?
Askere giden işçi kıdem tazminatı alabilir mi sorunuza yanıt verdikten sonra askere giden işçi ne kadar kıdem tazminatı alır sorunuza da yanıt verelim. Askere giden işçinin kıdem tazminatı da normal kıdem tazminatının hesaplandığı şekilde hesaplanmaktadır. Yani askere giden işçinin hak kazandığı kıdem tazminatı bulunurken işçinin en son aldığı brüt maaşı, geçmişe dönük hizmet ettiği yıl sayısı ile çarpılarak işçinin ne kadar tazminat alacağı belirlenir.
ASKERLİK SEBEBİYLE YAPILACAK İSTİFADA FESİH NASIL OLMALIDIR?
Askere giden işçinin hakları arasında istifa ve fesih de yer almaktadır. Askerlik nedeniyle kıdem tazminatı almak isteyen bir işçi öncelikle gerçekten askere gideceğini kanıtlamak zorundadır. Bunun için fesih bildiriminin ekine kurumdan alınmış olan “Askerlik Sevk Belgesi” eklenmelidir. Askerlik sevk belgesi ve fesih ihbarnamesi işverene yazılı olarak iletilmelidir. Yani askerlik sebebiyle istifa edecek işçi mutlaka yazılı bir dilekçe ile işverene başvurmalıdır.
Bunun haricinde işçinin direkt noter aracılığı ile ihtarname çekmesi de mümkün ve daha sağlıklı bir yoldur. Yine çekilecek ihtarnamede de istifa sebebi askerlik sebebine dayandırılmalı ve askerlik belgesi de ekte sunulmalıdır.
ASKERLİK NEDENİYLE İŞTEN AYRILMA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ NASIL OLMALIDIR?
Askerlik sebebiyle işten ayrılacağını işverene bildirmek isteyen işçi, işverenine bir işten ayrılma dilekçesi vermelidir. Bu konuda verilecek askerlik nedeniyle işten ayrılma dilekçesi örneği şu şekilde olabilmektedir:
………………………..’NE
…./…../…. Tarihi itibariyle, askerlik vazifemi yerine getirmek amacıyla işten ayrılıyorum. Askerlik şubesi tarafından verilen askerlik görev evrakımın (Askere Sevk Belgesi) bir sureti ektedir.
1474 sayılı İş Kanunu’nun yürürlükteki 14. Maddesi gereğince tarafıma kıdem tazminatımın ve 4857 sayılı İş Kanunu gereğince ödenmesi gereken diğer tüm haklarımın ödenmesini talep ediyorum.
Bu durumu saygılarımla bilginize sunar, gereğinin yapılmasını arz ederim. …./…./….
Ad-Soyad
İmza
Askerlik nedeniyle işten ayrılma dilekçesi örneği yukarıda hazırladığımız şekilde olmalıdır. Askere giden işçinin hakları ve tazminatından yararlanabilmesi için mutlaka yasal çerçevede hazırlanmış olmalıdır.
ASKERDEN DÖNEN VE İŞE DEVAM ETMEK İSTEYEN İŞÇİ NE YAPMALIDIR?
4857 sayılı İş Kanunu madde 31 hükmü uyarınca herhangi bir askeri veya kanuni ödevden ötürü işten ayrılan işçiler bu görevin sona ermesini takip eden 2 ay içerisinde işe girmek istedikleri durumda, bu taleplerini işverene bildirmelilerdir. Yani askerlik görevi sona eren işçi görevinin sona ermesinden itibaren 2 ay içinde işverene işe dönmek istediğini bildirerek işe dönebilir. Askere giden işçinin hakları arasında elbette işe dönebilmesi de yer almaktadır.
İŞVEREN ASKERDEN DÖNEN VE İŞE DÖNMEK İSTEYEN İŞÇİYİ, İŞE BAŞLATMAK ZORUNDA MIDIR?
İşveren askerden dönen ve işe devam etmek isteyen işçiyi işe almak zorundadır. Askere giden işçinin hakları arasında işe devam etme durumu da vardır. Askerlik sebebiyle işten ayrılan işçi, terhis edilmesinden itibaren eski işine dönmek istiyorsa, iki ay içerisinde işverene başvuru yaparak, işe dönmek istediğini bildirmelidir. İşveren işçiyi, eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Yani askere giden işçi geri dönmek istediğinde, o pozisyona başka birisi alınmışsa bile işveren askerden dönen işçiye benzer bir iş verme yükümlülüğü altındadır. Ayrıca işveren dönen işçiyi aynı şartlarda geri işe almalıdır. İşe dönmek isteyen kişiye farklı şartlar ileri sürülemez.
İŞVEREN ASKERDEN SONRA İŞE DÖNMEK İSTEYEN İŞÇİYİ BAŞLATMAZSA BUNUN YAPTIRIMI NEDİR?
İşveren, askerden sonra 2 ay içerisinde kendisine başvuran işçiyi işe başlatmalıdır. Eğer işveren bu işçisini geri işe almazsa, o işçiye toplam 3 aylık ücreti tutarında tazminat ödemek zorundadır. Askere giden işçinin hakları kanun tarafından güvence altına alınmaktadır.
ASKERDEN SONRA İŞE DÖNEN İŞÇİNİN ÜCRETİ DÜŞÜRÜLEBİLİR Mİ?
Askerden dönen işçinin maaşı düşürülemez. Kanun açık bir şekilde askerden dönen işçinin aynı şartlar altında çalışmaya devam ettirileceğini söylemektedir. Eğer askerden dönen işçinin maaşı düşürülürse işçi bunu bir alacak davasına konu edebilir yahut haklı nedenle fesih nedeni yapabilir. Askere giden işçinin hakları açısından kanunda koruma usulleri yer almaktadır.
ASKERLİK SÜRESİ KIDEM HESABINA KATILIR MI?
Askerden dönen işçinin tekrar işe döndüğünde geçmişe dönük kıdem süresi ölmez. Yani işçi ileri ki bir zamanda o işten ayrıldığında kıdem tazminatı hesaplanırken geçmiş hizmeti hesaba katılır. Ancak işçinin askerde geçirdiği süre kıdem hesabına katılmaz. Çünkü her halükarda iş sözleşmesi işçi askerdeyken sona ermiş sayılır. Askere giden işçi ne kadar kıdem tazminatı alır sorusu da bu duruma bağlı olarak merak edilmektedir.
ASKERE GİDEN İŞÇİNİN KIDEM TAZMİNATINDAN BAŞKA ALACAK HAKKI DOĞAR MI?
Askere giderken kıdem tazminatını alıp işten ayrılan işçi, başkaca hakları varsa bunları da talep edebilmektedir. Örneğin, fazla çalışma yapmış olmasına rağmen buna yönelik ücretini almamış veya yıllık izinleri kullandırılmamış olan işçi bu ücretleri bir işçilik alacağı davası ile talep edilmektedir.
Askere giden işçinin hakları nelerdir, askerlik süresi kıdem hesabına katılır mı, askere giden işçi ne kadar kıdem tazminatı alır ya da askere giden işçi kıdem tazminatı alır mı sorularınızı avukatlarımıza sorarak detaylı bilgi alabilirsiniz.
İŞ SÖZLEŞMESİNİN ASKERLİK NEDENİYLE FESHİ
Muvazzaf askerlik hizmeti, 20 yaşını doldurmuş olan her erkek Türk vatandaşının zorunlu olarak yapması gereken bir vatandaşlık ödevidir. Muvazzaflık dönemi; yükümlülerin askerlik şubesinden sevki ile başlayıp, terhis tarihine kadar olan süreyi kapsamaktadır.
1475 sayılı İş Kanunu’nun yürürlükte bulunan 14. Maddesi hükümleri uyarınca işçiye muvazzaf askerlik nedeniyle işten ayrılma hakkı tanınmış ve askere giden işçinin kıdem tazminatına hak kazanacağını belirtmiştir.
İşçinin muvazzaf askerlik nedeniyle işten ayrılması dışında manevra veya herhangi bir nedenle silah altına alınması hali 4857 sayılı İş Kanunu’nun 31. Maddesinde düzenlenmiştir. Böyle bir durum 1457 sayılı Kanun’un m.14/3 bendinde yer almadığından işçiye kıdem tazminatına hakkı tanımamaktadır. Böyle bir durumda iki ay ya da en çok doksan gün süreyle işçinin iş sözleşmesi askıda olduğundan bu süre içinde bir fesihten söz edilemeyecektir.
Ancak; muvazzaf askerlik ödevi dışında manevra veya herhangi bir sebeple silah altına alınan veyahut herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi yüzünden işinden ayrılan işçinin iş sözleşmesi işinden ayrıldığı günden başlayarak iki ay sonra işverence feshedilmiş sayılır. İşçinin bu haktan faydalanabilmesi için o işte en az bir yıl çalışmış olması şarttır. Bir yıldan çok çalışmaya karşılık her fazla yıl için, ayrıca iki gün eklenir. Bu sürenin tamamı doksan günü geçemez. Bu şekilde işveren tarafından feshedilmiş sayılacağı düzenlemesine binaen söz konusu feshin İş Kanunu m.25/2 uyarınca fesih sayılamayacağından bu durumda da kıdem tazminatı ödenmelidir.
İşçinin askerlik nedeniyle işten ayrılması haline kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için feshin gerçekten askerlik nedenine dayanması gerekir.
Askerlik nedeniyle işten ayrılma durumunda işçinin işverene ihbar öneli tanıması gerekmez ve işçi de ihbar tazminatına hak kazanmaz.
İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİNDE ŞEKİL
Askere giden işçinin hakları arasında fesih ve istifa yer almaktadır. Askerlik nedeniyle işten ayrılma halinde, fesih iradesinin yazılı ve imza karşılığında işverene bildirilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. İşin özelliği gereği, askerlik nedeniyle işten ayrılma durumda işçinin sözleşmesi kendiliğinden bozulacaktır.
Ancak; askere giden işçinin hakları arasında istifa ve feshin yer aldığı dikkate alındığında askerlik nedeniyle işten ayrılma neticesinde kıdem tazminatı almak isteyen bir işçinin öncelikle gerçekten askere gideceğini kanıtlaması gerekecektir. Bunun için de fesih bildiriminin ekine askerlik sevk belgesi eklenmelidir. Zira askerlik nedeniyle işten ayrılmanın en net ve gerçek kanıtı askerlik sevk belgesidir.
Bunun haricinde işçinin direkt noter aracılığı ile ihtarname çekmesi de mümkün ve daha sağlıklı bir yoldur. Yine çekilecek ihtarnamede de askerlik nedeniyle işten ayrılma sebebine dayandırılmalı ve askerlik sevk belgesi de ekte sunulmalıdır. Bunlar usulen şart olmasa da askere giden işçinin haklarını elde edebilmesi için bir dava söz konusu olduğunda askerlik nedeniyle işten ayrılmak zorunda kaldığını ispat açısından oldukça faydalı olacaktır.
ASKERLİK NEDENİYLE İŞTEN AYRILMA HALİNDE İHBAR SÜRESİ VE TAZMİNATI
Askere giden işçinin haklarını elde edebilmesi için ihbar sürelerine uyması gerekip gerekmediği merak edilen konular arasındadır. Kural olarak kendi isteği ile iş sözleşmesini sona erdiren işçi çalışma süresine göre iki ila sekiz haftalık ihbar sürelerine uyarak işten ayrılabilmektedir. Haklı nedenle fesih halleri bu kuralın dışında kalmaktadır. Bununla beraber askerlik nedeniyle işten ayrılma halinde de askere giden işçide söz konusu ihbar sürelerine uymak zorunda değildir. İşçinin ihbar sürelerine uymak zorunda olmaması da askere giden işçinin hakları arasındadır. Aynı zamanda işçi de ihbar tazminatına hak kazanmaz. Bu sebeple askere giden işçinin hakları arasında işçiye ihbar tazminatı ödenmesi yer almamaktadır.
ASKERE GİDEN İŞÇİNİN HAKLARI
Askere giden işçinin haklarının neler olduğu, askere giden işçinin haklarının hangi şartlarda ortaya çıkacağı merak konusu olmaktadır. Askere giden işçinin haklarını temel olarak üç başlık altında inceleyebiliriz. Ancak askere giden işçinin hakları bunlarla sınırlı değildir. Zira; aşağıda belirttiğimiz askere giden işçinin hakları dolaylı olarak başka hakların da ortaya çıkmasına vesile olmaktadır.
İşe geri dönme hakkı
İş sözleşmesi ve kanundan kaynaklanan diğer işçilik alacakları
ASKERLİK NEDENİYLE İŞTEN AYRILMA HALİNDE KIDEM TAZMİNATI
Askere giden işçinin haklarından en çok merak edileni askerlik nedeniyle işten ayrılma halinde kıdem tazminatına hak kazanılıp kazanılmayacağı oluşturmaktadır. İş sözleşmesinin askerlik nedeniyle işçi ya da işveren tarafından feshedilmesi halinde işçi kıdem tazminatına hak kazanır. Muvazzaf askerlik nedeniyle işten ayrılma durumunda işçi celp dönemi ertelense dahi kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Bununla beraber kıdem tazminatına hak kazanmanın diğer şartlarının da işçi tarafından sağlanıyor olması gerekmektedir. Bunlar;
4857 sayılı İş Kanunu’na göre geçerli sayılan bir iş sözleşmesinin varlığı,
En az 1 yıl süre ile aynı işverenin yanında çalışıyor olma,
İş sözleşmesi tazminatı hak edecek şekilde gerçekten askerlik nedeniyle sona erdirilmelidir.
İşçinin muvazzaf askerlik ödevi dışında manevra veya herhangi bir nedenle silâhaltına alınması hali ise 4857 sayılı Kanunun 31 inci maddesinde düzenlenmiş olup, bu durum, 1475 sayılı Yasanın 14 üncü maddesinde yer almadığından, işçinin kıdem hakkı bulunmamaktadır. İki ay ya da en çok doksan gün süreyle işçinin iş sözleşmesi askıda olduğundan bu süre içinde bir fesihten söz edilemez.
Ancak, muvazzaf askerlik ödevi dışında manevra veya bir başka nedenle silâhaltına alınma durumunda, bu süre iki ayı (veya işçinin çalıştığı her yıl için iki gün eklendiğinde en çok doksan günü) geçerse, Kanunun 31 inci maddesi hükmü uyarınca işverence feshedilmiş sayılır. Söz konusu fesih, Yasanın 25/II maddesi uyarınca yapılan bir fesih sayılamayacağından, 1475 sayılı Yasanın 14 üncü maddesi hükmüne göre, bu halde de kıdem tazminatı ödenmelidir.
İş sözleşmesinin muvazzaf askerlik nedeniyle işten ayrılma halinde feshedilmiş sayılabilmesi için işçinin işten ayrılması ile askere gidiş tarihi arasında uzun bir süre geçmemiş olmalıdır. Bu bağlamda feshin nedeninin askerlik nedeniyle işten ayrılma olduğunu kabul etmeye imkan sağlayacak makul bir süre olmalıdır. Bu makul süre sağlandığı takdirde askere giden işçinin hakları da sağlanıyor olacaktır.
ASKERE GİDEN İŞÇİNİN İŞE GERİ DÖNME HAKKI
Askere giden işçinin haklarından biri de askerlik hizmeti bittiğinde işe geri dönme hakkıdır. 4857 sayılı İş Kanunu m.31/son hükmüne göre; herhangi bir askeri ve kanuni ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçiler bu ödevin sona ermesinden başlayarak iki ay içinde işe girmek istedikleri takdirde işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat öder. Askere giden işçinin haklarından birisi de bu şekilde karşımıza çıkmaktadır.
Kanunun lafzından da anlaşılacağı üzere askerlik nedeniyle işten ayrılma halinde işçi eski işine veya bu mümkün değilse benzer bir işe başlatılmalıdır. Yani askere giden işçinin haklarından biri de işçinin askere gitmeden önceki aynı şartlarda işe başlatılması gerekliliğidir.
Bazen işverenler işçiyi askere gitmeden önceki maaşından daha düşük bir maaşla işe başlatma yöneliminde olmaktadır. Ancak bu durum tamamen hukuka aykırıdır. Zira 4857 sayılı İş Kanunu m.31/son hükmü açık bir şekilde işçinin askerlik nedeniyle işten ayrılması ile askerlik hizmetini tamamlayıp dönen işçinin aynı şartlar altında çalışmaya devam ettirileceğini belirtmektedir. Ancak; askerlik nedeniyle işten ayrılmak zorunda olan işçi askerden döndüğünde maaşı düşürülerek işe başlatılırsa bu durum işçi tarafından alacak davasına konu edilebilir. Ya da bu durum askerlik nedeniyle işten ayrılmak zorunda olan işçi tarafından haklı nedenle fesih nedeni yapılarak derhal fesih hakkı kullanılabilir. Bu durum dolaylı da olsa askere giden işçinin hakları arasında sayılabilecektir.
Henüz yorum yok