ARABULUCUYA BAŞVURU NASIL YAPABİLİRİM? YETKİLİ ARABULUCU KİMDİR?

Arabulucuya işçi veya işveren bizzat kendileri başvurabileceği gibi avukatları (kanun temsilcileri) vasıtası ile de başvurabilirler. Taraflar arabuluculuk siciline kayıtlı bir arabulucu üzerinde anlaşabilecekleri gibi başvuru yapmak isteyen taraf dilerse diğer taraf ile diyalog kurmadan tek başına arabuluculuk bürosuna gidip başvurusunu da yapabilir. Karşımıza en çok çıkan başvuru tipi genelde de bu niteliktedir.

PEKİ YETKİLİ ARABULUCUK MERKEZİ NERESİDİR ? NEREYE BAŞVURMALIYIM ?

Arabuluculuk başvurusu yapacak taraf, karşı tarafın ikametgahının bulunduğu veya işin yapıldığı yerdeki Arabuluculuk Bürosuna başvurmalıdır.

Daha basit bir anlatımla, eğer işçi başvuru yapıyor ise işverenin ikametgahının bulunduğu yerdeki veya işin yapıldığı yerdeki Arabuluculuk Bürosuna yapmalıdır. Eğer işveren başvuru yapıyor ise işçinin ikametgahının bulunduğu veya işin yapıldığı yerdeki yetkili büroya başvurmalıdır.

Sistem yeni olduğu için arabuluculuk başvurusu yapacakların hataya uğramaması adına arabuluculuk büroları başvuruda bulunan tarafa şuan yardımcı olmaktadır. Ayrıca yetkili büroya bizzat gitmeniz ve başvuruyu orda yapmanız gerekmiyor. Örnek verecek olursak yetkili yer İstanbul Adliyesi (Çağlayan) Arabuluculuk Bürosu olan bir başvuruyu size daha yakın İstanbul Anadolu Adliyesi (Kartal) Arabuluculuk Bürosundan vererek de yapabilirsiniz. Arabuluculuk Bürosu memurları yaptığınız başvuruyu yetkili büroya gönderir ve yetkili yer kanalı ile arabulucunuz atanır.

Arabulucuya başvuru ve arabuluculuğun görevlendirilmesi, dava şartı (zorunlu) olan arabuluculuk ile ihtiyari arabuluculukta farklı işliyor.

Bu nedenle iki durumdaki başvuru yolunu ve arabulucunun seçilmesini ayrı ayrı belirtmek gerekiyor.

ZORUNLU ARABULUCULUKTA BAŞVURU

Dava şartı olan arabuluculukta başvuru; karşı tarafın, karşı taraf birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdeki adliyede yer alan arabuluculuk bürosuna, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise görevlendirilen mahkeme yazı işleri müdürlüğüne yapılması gerekiyor.

Başvuru üzerine, arabuluculuk bürosu tarafından, o bölgedeki komisyon başkanlıklarına bildirilen listeden bir arabulucu belirleniyor. Yani bir rastgele atama sistemi var.

Ancak tarafların listede yer alan herhangi bir arabulucu üzerinde anlaşmaları halinde bu arabulucu görevlendirilebiliyor. Böylece rastgele belirlenecek bir arabulucu yerine, süreci yürütecek arabulucu iki tarafın da tercih ettiği biri olabiliyor.

İHTİYARİ ARABULUCULUKTA ARABULUCUNUN SEÇİMİ

İhtiyari arabuluculukta gönüllülük ön planda olduğu için, tarafların sürecin arabuluculukla yürütülmesi ve arabulucunun seçimi konusunda anlaşmış olması esas.

Ancak bu anlaşma, illa ki kol kola girerek başvuru yapmayı gerektirmiyor. Taraflardan biri, listede kayıtlı arabuluculardan birini seçebiliyor. Veya aynı zorunlu arabuluculukta olduğu gibi arabuluculuk bürosuna başvurarak rastgele bir arabulucu atanmasını isteyebiliyor.

Bu durumda, kendisine başvurulan arabulucu diğer tarafı arabuluculuk sürecine davet ettiğinde davet kabul edilirse arabulucu göreve başlamış oluyor.

Burada arabulucuya başvuru, dava açılmadan önce veya davanın görülmesi sırasında olabilir.

Ancak hem zorunlu hem de ihtiyari arabuluculukta, arabulucunun arabuluculuk siciline kayıtlı olmasının öncelikle şart olduğunu belirtmekte fayda var.

Önemli bir husus; dava şartına tabi olan yani dava açmadan önce arabulucuya başvurunun zorunlu olduğu bir uyuşmazlıkta (iş, ticari ya da tüketici uyuşmazlığı) doğrudan arabulucuya ya da arabuluculuk merkezine başvuru yapılabilir.

İş Mahkemeleri Kanununca işçi veya işveren alacakları ve/veya bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayalı tazminat davalarında arabuluculuk sürecinin sona ermesi dava şartı olarak belirlenmiştir. Aynı durum işe iade talebiyle açılan davalar için de geçerlidir.

İŞ DAVALARINDA ARABULUCULUK BAŞVURUSU

Arabuluculukta başvuru veya süreç tamamlanmadan arabuluculuğa başvurulacak davalar, dava açılması halinde usulün mevcut olmaması nedeniyle reddedilecektir Dava sürecinde dava açılmadan önce, davalar zaman ve maddi menfaatin korunması nedeniyle olacaktır. Mağduriyet yaşamamanız için alanında uzman bir iş hukuku avukatı ile görüşecek vaktiniz olacaktır.

Tasarıda ayrıca işçi alacaklarının zamanaşımı süresinde de değişiklik yapılmıştır. Aşağıdaki tazminatlar için kanuna bakılmaksızın yıllık izin ücreti ve zamanaşımı süresi, iş akdinden kaynaklanmak kaydıyla 10 yıldan 5 yıla indirilir.

Kıdem tazminatı, Bildirim şartına uyulmaksızın iş sözleşmesinin feshinden doğan tazminat, Kötü niyet tazminatı, Eşit muamele ilkesine uyulmaksızın iş sözleşmesinin feshinden doğan tazminat. Arabulucu atandıktan sonra 3 hafta içinde süreci tamamlar, bu süre zorunlu hallerde ancak 1 hafta uzatılabilir. Taraflardan sadece birinin toplantıya katılmaması nedeniyle sürecin sona ermesi halinde, daha sonra açılacak davada kısmen veya tamamen haklı olup olmadığına bakılmaksızın, yargılama giderlerinden sorumlu tutulacak ve avukat tutulmayacaktır. Her iki taraf da katılmazsa, yargılama masrafları kendilerine bırakılır.

HANGİ DAVALARDA ARABULUCULUK ZORUNLUDUR?

• Kıdem Tazminatından Doğan Davalar
• Tazminat Bildiriminden Doğan Davalar
• İşe İade Davası
• Fazla Mesai Ücretinden Doğan Davalar
• Sendikal Tazminattan Doğan Davalar
• Ücret Nedeniyle Davalar
• Yıllık İzin Ücretinden Doğan Davalar
• Atıl Zaman Tazminatından Doğan Davalar
• Kıdem Tazminatından Doğan Davalar
• Kötü Niyet Tazminatından Doğan Davalar
• Bakiye Dönemi Harcından Doğan Davalar
• Ayrımcılık Tazminatı Talep Edilen Davalar
• Yol ve Yemek Ücretlerinden Doğan Davalar
• Ulusal Tatil ve Genel Tatil Harcından Doğan Davalar
• Prim Ücretinden Doğan Davalar

Arabuluculuk aşaması sonucunda, talep edilen haklar üzerinde anlaşmaya varılabilir, bazı konularda anlaşmaya varılırken bazılarında anlaşma sağlanamayabilir. Mutabık kalınan ve anlaşılmayan hususlar arabuluculuk sonuç raporunda belirtilir.

Sonuç olarak iş davalarında zorunlu arabuluculuk kurumunun taraflar arasındaki uyuşmazlıkların daha hızlı sonlandırılması açısından faydalı olabilecek bir sistem olduğunu belirtmek gerekir. İş davalarında zorunlu arabuluculuk açısından kanunda belirtilen sürelere dikkat edilmeli, kaçırılan sürelerin hak kaybına yol açacağı unutulmamalıdır.