İŞÇİNİN BİRDEN FAZLA İŞYERİNDE ÇALIŞMASI

Yine hali hazırda bir firmada sigortalı olarak çalışan kişi aynı zamanda bu firmaya bağlı başkaca firmaların da işlerini yapmakta ise ve bu çalışma tam zamanlı ve sigortalı bir çalışan gibi çalışılmasını gerektiren nitelikte olsa bile Yargıtay’ın hakim görüşü gereği kişi yalnızca bir firmada sigortalı olarak görünebilecektir. Ancak bir sigortalı birden fazla işverenin yanında hizmet sözleşmesi çerçevesinde çalışıyorsa o sigortalıyı çalıştıran tüm işverenler, sigortalı olarak SGK’ ya bildirim yapmalı ve primlerini ödemelidir.

İş sözleşmesi ile çalışan kişiler birden fazla farklı işveren için çalışıyor ise bu durumda tüm işverenlerin sigortaya bildirim yapması ve çalışma süresine uygun olarak SGK primi yatırması gerekmektedir. Aksi halde bildirim yapmayan işveren sigortasız olarak işçi çalıştırmış olacaktır. Örneğin; gündüz taksicilik yapan, gece de güvenlik görevlisi olarak çalışan işçiyi hem çalıştığı süre kadar taksi sahibi hem de güvenliğini yaptığı şirket sigortalı olarak SGK’ ya bildirim yapma mecburiyetindedir. Bu durumda aylık prim ve hizmet bildirgesi normal sigortalı çalışanlar için verilen bildirge gibi doldurularak SGKYa bildirim yapılmalıdır.

İŞÇİNİN EŞZAMANLI OLARAK BİRDEN FAZLA İŞTE ÇALIŞMASI MÜMKÜN MÜDÜR?

İş Kanunu’na göre, bir işyerinde haftalık azami çalışma süresi olan 45 saati geçmemek kaydıyla işçilerin asıl işinin dışında ikinci bir işte çalışmasını engelleyen bir hüküm bulunmamaktadır. Uygulamada kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilerin birden fazla işyerinde çalıştıkları yaygın olarak görülmektedir.

İŞ SÖZLEŞMESİNE HÜKÜM KONULARAK İŞÇİYE EK İŞTE ÇALIŞMA YASAĞI GETİRİLEBİLİR Mİ?

İşçinin yasal sınırlar içinde ikinci bir iş ilişkisine girmesini engelleyen bir iş sözleşmesi hükmü kural olarak Anayasa’nın çalışma hakkı ile sözleşmesi özgürlüğünü düzenleyen 48 ve 49 uncu maddelerine aykırılık oluşturacağından geçersiz sayılır. Her ne kadar iş sözleşmesinde ek işte çalışma yasağı olsa da, bu durum işveren aleyhine sonuç doğurabilecektir. Yargıtay kararları uyarınca, işçinin ek bir işte çalışması nedeniyle iş sözleşmesinin feshedilebilmesi için, işçinin işvereni ile rekabet yasağına ve sadakat yükümlülüğüne (borcuna) aykırı olarak başka bir işte çalışması ya da bu ek işi nedeniyle mevcut işyerindeki işini aksatıyor olması gerekmektedir.

İŞVEREN İŞÇİYİ AYNI ANDA BİRDEN FAZLA İŞTE ÇALIŞMASI SEBEBİYLE İŞTEN ÇIKARABİLİR Mİ?

İşverenin işçiyi eşzamanlı olarak birden fazla işte çalışması sebebiyle doğrudan işten çıkarması mümkün değildir. Yani işçinin birden fazla işte çalışması işten çıkarılması için salt bir neden olmamaktadır. Ancak bazı durumlarda işçinin aynı anda birden fazla işte çalışması sadakat borcuna aykırılık teşkil edebilir. İşçinin başka bir işyerinde çalışması sadakat borcuna aykırı ise, başka bir işte çalışma işveren bakımından hukuken kabul edilemeyecek bir haksız rekabet oluşturuyorsa işçinin başka bir işyerinde çalışması kabul edilemez. Böyle bir durum söz konusu ise işverenin iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilmesi İş Kanunu m. 25/II, e uyarınca mümkündür.

BİRDEN FAZLA İŞVERENE BAĞLI ÇALIŞAN İŞÇİNİN SGK’YA BİLDİRİMİ NASIL OLMALIDIR?

İşçinin eşzamanlı olarak birden fazla işverenin yanında hizmet sözleşmesi çerçevesinde çalışması halinde, o işçiyi çalıştıran tüm işverenlerin sigortaya bildirim yapması ve çalışma süresine uygun olarak SGK primi yatırması gerekmektedir. Aksi halde bildirim yapmayan işveren sigortasız olarak işçi çalıştırmış olacaktır. Örneğin; gündüz taksicilik yapan, gece de güvenlik görevlisi olarak çalışan işçiyi hem çalıştığı süre kadar taksi sahibi hem de güvenliğini yaptığı şirket sigortalı olarak SGK’ ya bildirim yapma mecburiyetindedir. Bu durumda aylık prim ve hizmet bildirgesi normal sigortalı çalışanlar için verilen bildirge gibi doldurularak SGK’ya bildirim yapılmalıdır.

YILLIK İZNİNİ KULLANAN İŞÇİ BU SÜREDE BAŞKA BİR İŞTE ÇALIŞABİLİR Mİ?

Yıllık ücretli izin çalışanların yıl içinde çalışmaları karşılığında dinlenmeleri, fiziki ve psikolojik olarak pozitif verimle çalışabilir halde olmaları için verilmiş olan bir haktır. Kanun bunu sağlamak amacıyla işçiye yıllık izinde çalışma yasağı getirmiştir. Yıllık izin kullanan işçinin bu sürede dinlenmeyip başka bir işte çalışması ise iznin anlamını yitirmesi demektir. Bu nedenle yıllık iznin amacını sağlamak için işçiye izinde çalışma yasağı getirilmiştir.

İş Kanunu m. 58’de yer alan düzenlemeye göre, yıllık ücretli iznini kullanmakta olan işçinin izin süresi içinde ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılırsa, bu izin süresi içinde kendisine ödenen izin ücreti işveren tarafından geri alınabilecektir.

İŞÇİNİN BİDEN FAZLA İŞYERİNDE ÇALIŞMASI EMEKLİLİĞE ETKİSİ VAR MIDIR?

İşçi için bildirilen prim gün sayısı ve ödenen prim bedeli, işçinin emekliliğe hak kazanması bakımından oldukça önemlidir. İşçinin prim gün sayısı ve ödenen prim bedeli arttığı takdirde emekli maaşının da artması mümkün olacaktır. İşçi eşzamanlı olarak birden fazla işte çalıştığı durumda, tüm işverenlerce prim ödeneceğinden işçinin prime esas kazancı yüksek olacak ve bu durumda işçinin emekli maaşı daha yüksek olacaktır.

İŞVERENİN İŞÇİNİN BAŞKA BİR İŞYERİNDE ÇALIŞMASINA UZUN SÜRE SES ÇIKARMAMASI HAKLI FESİH HAKKINI ORTADAN KALDIRIR MI?

İşçinin uzun bir süredir aynı anda birkaç işyerinde çalışmasından sonra işverenin buna dayanarak iş akdini haklı nedenle feshettiğini ileri sürmesi açık kötü niyet olarak edilmiştir. İşverenin budumu yıllarca fark etmemesi hayatın olağan akışına aykırı kabul edilmiştir.  İşveren bu durumu ancak somut deliller ile ispat etmek zorundadır. Bu durum tanık delili ile ispatlanamaz. Aksi halde bu iddiası mahkemece dinlenmeyecektir.

DİKKAT! REKABET VARSA YASAKLAMA MÜMKÜN OLUR

İşçilere getirilen rekabet yasakları ikiye ayrılıyor. İlki işçinin çalışırken tabi olduğu rekabet yasağı ikincisi ise işten ayrıldıktan sonraki rekabet yasağı. İşçilerin çalışırken işverenleriyle rekabet etmeleri İş Kanunu kapsamında yasaklanmıştır. Çalışanın bağımlığı çalıştığı sırada işvereni ile aynı işi dışarda bağımsız olarak yapması sadakat borcunun ihlali anlamına geliyor. Kanun bu durumu ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı bir davranış olarak kabul ediyor ve sonucunda işverene işçiyi tazminatsız işten çıkarma imkanı tanıyor.

Sadakat borcu işçinin iş sözleşmesinden doğan borçlarının başında gelmektedir. İşçi temel olarak sözleşme konusu işi yapmakla yükümlü olup, bu işi yaparken sadakat borcuna uygun davranmalıdır. Sadakat borcu, işçinin işverenin ve işyerinin çıkarlarını koruması, işverene zarar verebilecek her türlü davranıştan kaçınmasıdır. İşçi işverene ekonomik, ticari veya mesleki yönden zarar verebilecek her türlü davranıştan kaçınmalıdır. Bu nedenle işçi, iş sözleşmesi devam ederken işverenle rekabet edecek davranışlara girmemeli, rekabet oluşturacak şekilde üçüncü kişilere hizmet vermemelidir.

İŞÇİNİN AYNI ANDA BİRDEN FAZLA İŞTE ÇALIŞMASI İŞVERENE İŞ SÖZLEŞMESİNİ HAKLI NEDENLE FESHEDEBİLMESİ HAKKI VERİR Mİ

İşverenin buna dayanarak iş akdini haklı nedenle feshettiğini ileri sürmesi açık kötü niyet olarak edilmiştir. Yani işçinin birden fazla işte çalışması işten çıkarılması için salt bir neden olmamaktadır. Ancak işçinin işyerinde fiziki ve psikolojik olarak pozitif verimle çalışabilir halde olması ve çalışılan işyerine katkı sunması gerekmektedir. Ayrıca işçinin aynı anda birden fazla işte çalışması sadakat borcuna aykırılık teşkil ediyorsa ve başka bir işte çalışma işveren bakımından hukuken kabul edilemeyecek bir haksız rekabet oluşturuyorsa işçinin başka bir işyerinde çalışması kabul görmeyebilir. Böyle bir durum söz konusu ise işverenin iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilme hakkı tanıyabilir.

“İş Kanunu m. 25/II-ı) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.”

Aynı Anda Birden Fazla İşyerinde Çalışan İşçinin İşverenlerinden İzin Almaları Gerekli Mi/İş Sözleşmesine Hüküm Konularak İşçiye Ek İşte Çalışma Yasağı Getirilebilir Mi

İşçinin yasal sınırlar içinde ikinci bir iş ilişkisine girmesini engelleyen bir iş sözleşmesi hükmü kural olarak Anayasa’nın çalışma hakkı ile sözleşmesi özgürlüğünü düzenleyen 48 ve 49 uncu maddelerine aykırıdır. Yargıtay “işçinin çalışma süresi dışında” başka yerde çalışması halinde bu durumun tek başına işveren açısından haklı fesih nedeni oluşturmayacağı konusunda karar bildirmiştir.