İŞÇİNİN İSTİFAYA ZORLANMASI

İşçinin istifaya zorlanması işçiler tarafından sıkça sorulmaktadır. İşverenlerin kimi zaman işçilerini istifaya zorladıklarına şahit olabiliyoruz. Bunun hukuki anlamda ciddi sonuçları olduğunu söylememiz gerekir. Zira bu durum işverenin ağır kusurlu olduğu bir hal olarak kabul edilir.

Yazımızda işçinin istifaya zorlanması durumunda ne gibi hukuki sonuçlar doğacağını, bunun işverene ve işçiye ne gibi hak ve sorumluluklar doğuracağını ve konunun bilinmesi gereken diğer önemli noktalarını açıkladık.

BU KONUDA HUKUKİ DANIŞMANLIK İSTER İSENİZ BURAYA TIKLAYARAK ALANINDA UZMAN AVUKATLARIMIZDAN ÜCRETSİZ BİLGİ ALABİLİRSİNİZ.

İşçinin istifaya zorlanması Yargıtay kararlarına da sıklıkla yansıdığı için yazımızı bunları göz önünde bulundurarak kanuni düzene ve uygulamadaki işleyişe göre hazırladık. Ayrıca sık sorulan soruları cevaplandırdık. Önemine binaen dikkatle okumanızı tavsiye ederiz.

İşverenler tarafından işçilere uygulanan baskı ve mobbing, ne yazık ki her geçen gün artmakta ve bununla ilgili çeşitli hukuki düzenlemeler bulunmaktadır. Çünkü işçinin isteği olmadan istifa etmesi ve istifa etmeye zorlanması, işverenin ağır kusurlu halleri arasında yer alır. İşçinin ilerleyen dönemde farklı bir işe girerken problem çıkmasından endişe duyması sebebi ile bu zorunlu istifayı kabul ettiği de bilinmektedir. Ancak bu tür bir zorunluluğun işverene olan yaptırımları çok büyük olacaktır. Bizde de içeriğimizde işçinin istifaya zorlanması ile ilgili tüm detaylardan bahsedeceğiz.

İŞÇİNİN İSTİFAYA ZORLANMASI NEDİR?

İşçinin, herhangi bir sebep olmaksızın, haksız bir şekilde baskı kurularak, mobbing yapılarak istifa ettirilmeye çalışılması, işçinin istifaya zorlanması olarak adlandırılmaktadır. Bunun temel nedeni de işveren tarafından işçiye kıdem tazminatı verilmek istenmemesidir. Buradan hareketle işçiye mobbing yapılması sonucunda istifa dilekçesi imzalatılmaya çalışılmaktadır. Ancak tüm bu hareketler hukuka aykırı olup, işverene ağır ceza gerektirmektedir. Ayrıca işçinin istifa etmesi ya da istifa etmiş gibi gösterilmesi durumları da olabilir. İşverenin suçlu olduğunun kanıtlanması için de çeşitli ispat yöntemlerine başvurulmalıdır. Peki, hangi şekillerde istifaya zorlama gerçekleşir?

İŞÇİNİN İSTİFAYA ZORLANMASI NASIL GERÇEKLEŞTİRİLİR?

İşverenin, işçinin iradesi olmadan, iradesini yok sayıp, onun istifa etmesini sağlaması pek çok şekilde mümkün olabilir. Tüm bu haller, Yargıtay kararlarında net bir şekilde görülebilir. Şimdi size bu hallerden bahsedeceğiz:

• İşçiye Mobbing Uygulanması: Son yüzyılda, iş olanaklarının artması, işverenlerin daha ucuza işçi bulmaları ya da işçilerin kendilerine tehdit oluşturma ihtimali gibi sebeplerle işçilere mobbing uygulanmaktadır. Bu şekilde işçinin hakları elinden alınmakta, çalışma şartları zorlaştırılmakta ve istifa etmesi için gerekli ortam hazırlanmaktadır.
• İşçiye İradesini Yok Sayarak İstifa Dilekçesi İmzalatılması: İşçinin çeşitli sebepler gösterilerek işten çıkarılmaya çalışılması, bunun için baskı uygulanmasıdır. Böylece işçinin istifa dilekçesini imzalamaktan başka çaresi kalmaz. Ayrıca burada tehdit vb. durumlar da devreye girebilir. İşte bunun için işçinin mutlaka ispat yöntemlerine başvurması gerekir.
• İşçi İstifa Etmiş Gibi Gösterilmesi: Ağır kusurlu hareketlerden biri olmakla beraber, bu hareketle işçinin istifa etmiş gibi gösterilmesi sağlanır. Çoğu zaman işçi işten çıkarıldığını, işyerine geldiğinde öğrenir. İşte bunun için de ispat yöntemleri ile haksız olunduğunun kanıtlanması önemli olacaktır.

İşverenler, çeşitli sebeplerle bu yollara başvurur ve bu şekilde işçinin zorla işten çıkarılması ya da istifa ettirilmesi sağlanmış olur. Peki, neden işveren bu yola başvurur?

İŞVEREN NEDEN İŞÇİYİ İSTİFAYA ZORLAR?

İşçinin tavırlarından, yaptığı hareketlere kadar pek çok eylem ya da sözün kanıt gösterilerek işçinin işten çıkarıldığına şahit olunmaktadır. Ancak zorla istifa ettirilmesinin temel nedenlerinden bir tanesi, işçinin kıdem tazminatı almasının önlenmesidir. Çünkü kıdem tazminatı almak için işçinin işten çıkarılması gerekir. İşçi kendi isteği ile istifa ederse, bu durumda kıdem tazminatı alma durumu ortadan kalkacaktır. İşte bunun için işverenler işçileri istifaya zorlamaktadır.

İŞÇİNİN ZORLA İSTİFAYA ZORLANDIĞI NASIL İSPATLANIR?

Her suçta olduğu gibi işçinin istifaya zorlanması suçunda da işçinin belirli ispat yöntemlerine başvurması gerekir. Eğer bu yöntemlere başvurmazsa, işverenin haksız olduğu kanıtlanamaz ve işçinin hem işinden olmasının önüne geçilemez hem de kıdem tazminatı alması sağlanamaz. Peki, hangi yöntemlere başvurmak gerekir?

• Olaya tanık olan kişiler,
• Kamera görüntüleri,
• Ses kayıtları,
• Sesli görüşmeler,
• Mesajlaşmalar,
• Yazışmalar ve
• Çeşitli raporlar ile işçinin istifaya zorlandığının ispatlanması mümkündür. İşte bu durumda kişi haksızlığını ispat edebilir.

İşverenlerin işçilere uyguladığı pek çok baskıdan söz etmek mümkündür. İşçinin istifa ettirilmesi, istifaya zorlanması ya da diğer pek çok yöntem de bunlara örnek olarak gösterilebilir. Biz de bu içeriğimizde “İşçinin İstifaya Zorlanması” konularından bahsetmeye çalıştık.

İŞÇİYE ZORLA İSTİFA DİLEKÇESİ İMZALATILMASI MÜMKÜN MÜDÜR?

Uygulamada işçisini işten çıkarmak isteyen işverenlerin işçiye istifa dilekçesi imzalattığı görülmektedir. İşçinin istifaya zorlanması uygulamada çeşitli şekillerde yapılmakla birlikte, işverenin işçisini istifaya zorlaması her halükârda işveren için kusurlu ve hukuka aykırı bir harekettir.

İŞÇİYE NEDEN ZORLA İSTİFA DİLEKÇESİ İMZALATILIR?

İşverenin işçiye zorla istifa dilekçesi imzalatmasının en temel nedeni işverenin işçiye kıdem tazminatı ödemek istememesidir. Çünkü işçi kendisi istifa ettiği takdirde kıdem tazminatına hak kazanamamaktadır. Dolayısıyla işverenler, işçilerini istifaya zorlayarak, işçiyi kendisi istifa etmiş gibi gösterir ve kıdem tazminatı ödemekten kaçınırlar. Bu hallerde işçinin iradesi fesada uğratılmış olur. Bu durumda işçinin iradesi fesada uğratıldığından sanki işveren işçiyi işten çıkarmış gibi sonuç doğar. Dolayısıyla işçinin istifaya zorlanması söz konusudur.

BEYAZ BOŞ KÂĞIDA TARİHSİZ ATILAN İMZA İLE İŞÇİYE İSTİFA DİLEKÇESİ İMZALATILMASI HALİNDE NE OLACAKTIR?

Uygulamada işverenlerin, işçi işe başlamadan önce, işçiye boş kâğıda tarih atılmaksızın imza attırmak suretiyle istifa dilekçesi aldığı görülmektedir. Bu durum ileride işçiyi herhangi bir tazminat ödemeksizin işten çıkarabilmek için yapılmaktadır. Ancak işçi işe girerken veya işe devam ederken kendisinden bu şekilde alınan istifa dilekçeleri herhangi bir hüküm ifade etmemektedir. Bu durumda da işveren iş sözleşmesini herhangi bir haklı neden olmaksızın feshetmiş gibi sonuç doğmaktadır.

KENDİSİNE ZORLA İSTİFA DİLEKÇESİ İMZALATILMAK İSTENEN İŞÇİ BU KONUDA NE YAPABİLİR?

İşverenin işçiyi istifaya zorlaması ve bunun için işçiye mobbing uygulaması işverenin işçiye gözdağı vermesi anlamına gelmektedir. İş Kanunu madde 24/2-c düzenlemesinde ‘işverenin işçiye gözdağı vermesi’ durumu işçi için haklı nedenle fesih hali olarak düzenlenmiştir. Yani işverenin işçisini tehdit ile yıldırma ile istifaya zorlaması, istifa dilekçesi imzalatmaya çalışması hali, işçi için haklı nedenle iş sözleşmesini feshetme sebebidir. Bu nedenle işçi bu durumda iş sözleşmesini haklı nedenle feshetme hakkına sahiptir.

İSTİFAYA ZORLANAN İŞÇİ İŞSİZLİK MAAŞI ALABİLİR Mİ?

İşçi kendisi istifa etmiş olsa dahi istifası haklı nedene dayanıyorsa işsizlik maaşına hak kazanabilmektedir. İşçi zorla istifa ettirildiğinden işten çıkış kodu nedeni ile ilk etapta işsizlik maaşı başvurusu İŞKUR tarafından reddedilse bile, yasal süreç neticesinde feshin haklı nedene dayandığı ispat edildiği taktirde işçi işsizlik maaşı alabilecektir.

İŞÇİNİN ŞARTA BAĞLI OLARAK İSTİFAYA ZORLANMASININ SONUÇLARI NELERDİR?

İşverenler işçileri işten çıkarmak istediklerinde, istifa etmeleri halinde tazminatlarının kendilerine ödeneceğini söyleyerek işçinin şarta bağlı olarak istifasını sağlamaktadırlar. Yargıtay böyle bir durumda şarta bağlı istifa geçersiz olacağından bu durumun şartları varsa ikale sözleşmesi olduğunu kabul etmektedir. Ancak ikale sözleşmesinin geçerliliği işçiye tazminatlarının yanında makul bir yarar sağlanmasına bağlıdır. Başka bir ifadeyle işçiye yasal hakkı olan tazminatlarının yanında ek bir menfaat sağlanmamışsa ikale sözleşmesi de geçersizdir.

Böyle bir durumda istifa geçersiz sayılır ve işverenin iş sözleşmesinin haksız feshettiği kabul edilir. Bu halde işçi, şartları varsa kıdem, ihbar tazminatlarını alabilir ya da işe iade davası açabilir.

İSTİFA DİLEKÇESİNİ HAKLARINI SAKLI TUTARAK İMZALAMAK

İşçinin istifa dilekçesinde haklarını saklı tutması fesih iradesinin işçiden değil işverenden geldiğinin göstergesidir. Yargıtay’a göre de işçinin istifa iradesi olmadan imzaladığı istifa dilekçesinde tüm hak ve alacaklarını saklı tuttuğunu yazması hayatın olağan akışına aykırıdır. İşçiye bakıyla imzalatılan istifa dilekçeleri işçinin iradesini yansıtmaz.

İŞÇİNİN İSTİFASINA RAĞMEN TAZMİNATLARININ ÖDENMESİ

Bazı durumlarda işçi istifa etmesine rağmen işveren tarafından işçinin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti gibi tazminatları ödenmektedir. İstifa dilekçesine rağmen işverenin tazminat ödemesi yapması iş sözleşmesini işverenin feshettiğini gösterir.

İSTİFA EDEN İŞÇİ TAZMİNAT ALIR MI?

Halk arasında istifa eden işinin hiçbir hak ve alacak talep edemeyeceğine dair yanlış bir düşünce bulunmaktadır. Uygulamada istifa dilekçesi veren işçinin istifa iradesinin varlığı araştırılmaktadır. İşverenin baskısı ve zorlamasıyla istifa dilekçesinin imzalandığı durumlarda işçinin istifa iradesinin bulunmadığı kabul edilmektedir. İstifa dilekçesi imzaladığı halde haklarını almak isteyen işçilerin iş hukuku alanında uzman, iş mahkemesi davalarında uzman bir İstanbul Avukat ile çalışmasında fayda vardır.

İstanbul İşçi Avukatı, İstanbul İş Mahkemeleri Avukatı, İstanbul İşçi Hakları Avukatı, İstanbul İş Davası Avukatı, İstanbul İşçi Tazminat Avukatı olarak müvekkillerimize istifa eden işçinin hakları, istifa ettim tazminat alır mıyım, istifa eden tazminat alır mı, kıdem tazminatı davası, işçi davası, iş tazminatı davası, iş davası arabuluculuk başvurusu, işçi alacağı davası, istifa dilekçe örneği konularında en iyi şekilde avukatlık ve danışmanlık hizmeti vermekteyiz.

İŞÇİYE BAĞIRIP İSTİFA ETTİREN KIDEM TAZMİNATINI ÖDER!

İşverenin işçiyi istifaya zorlayıp zorlamadığı tanık beyanları ve delillerle ortaya çıkıyor. Bu nedenle çalışanı istifaya zorlayarak, işten çıkarmak işverene tazminatın ve alacakların faiziyle ödenmesi şeklinde geri dönüyor.

İstifa ederek işinden ayrılan işçiye kanunda belirtilen birkaç nedenle istifa edilmesi dışında kıdem tazminatı ödenmez. Ancak işveren tarafından ahlak ve iyi niyet kurallarına uymama nedeni dışında işten çıkartılan işçi kıdem tazminatı alabilir. Bu nedenle işverenler işçiyi istifa etmeye zorlar. Ancak bu durum işverenin başını ağrıtacak sonuçlar doğurabilir. İşçinin istifasının gerçek iradesini yansıttığının ispatlanması gerekir.

İŞÇİNİN İSTİFAYA ZORLAMASI İLE İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR

Yukarıda işçinin istifaya zorlanması ile ilgil temel mevzuat düzenlemelerine ve bunun uygulamadaki görünümüne yer verdik. Görüldüğü üzere çoğunlukla yargı kararları ile işçi hakları korunmuştur. Bu konuda ayrıca sıkça sorulan bazı sorular vardır. Bunları burada yanıtlayacağız.

İşverenin İşçiyi İstifaya Zorlaması Nedir?

İşverenin işçisini baskı, yıldırma, tehdit, mobbing gibi kusurlu hareketlerle istifa etmeye mecbur bırakmasıdır.

İşçi İstifa Dilekçesini İmzalamak Zorunda mıdır?

Hayır, zorunda değildir. İşçinin zorla imzaladığı dilekçe işçinin istifa etmiş olması sonucunu doğurmaz. Gerçekteki durum her türlü ispat aracı ile ve karinelerle ispat edilebilir.

İstifaya Zorlanan İşçinin Hakları Nelerdir?

İşçiye zorla istifa dilekçesinin imzalatılması halinde işçi işten zorla çıkarılmış gibi sonuç doğar. İşçi, kıdem-ihbar tazminatı ve diğer ücret alacaklarının yanısıra işe iade davası açma hakkına da sahiptir.

İşe Girerken Tarihsiz İstifa Dilekçesi İmzalayan İşçi Ne Yapabilir?

Tarihsiz istifa dilekçesi ve boş beyaz sayfaya atılan imza hukuken geçersizdir. İşçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Herhangi bir neden yokken bu önceden imzalanmış metinlere dayanarak işçinin istifa etmiş gibi gösterilmesini Yargıtay kabul etmemektedir.

İşçi İstifa Etmiş Gibi Gösterilebilir mi?

İşçinin istifa etmiş gibi gösterilmesi işverenin ağır kusurlu davranışıdır. İşçinin istifa ettiğini ispat yükü işverendedir. İşçiye zorla izin kullandırılıp, bir takım evraklar imzalatılıp istifa etmiş gibi gösterilmesi durumunda işçi işe iade davası, işçi alacağı davası veya diğer hakları için dava açabilir.

İşçiye Zorla İzin Kullandırılabilir mi?

Hayır, kullandırılamaz. Bu, uygulama işverenler tarafından işçiyi istifa etmiş gibi göstermek için yapılıyorsa mobbing yapılıyor demektir. İşçi bunu kabul etmeme hakkına sahiptir.

İşçinin İstifaya Zorlanmasında İspat Yükü Kimdedir?

İstifa ettiğine dair evrak bulunan işçi, zorla istifa ettirildiğini ispatlamalıdır. İşçi; iş sözleşmesi, tanık, işveren ve işçi arasındaki mesajlaşmalar, faaliyet raporları gibi hukuka uygun ispat araçlarını ileri sürerek istifaya zorlandığını ispatlayabilir.

İşçinin İstifaya Zorlanması Halinde İşe İade Davası Açılabilir mi?

İşçi zorla istifa ettirildiğinde hukuken işten çıkarılmış sayılacağından işine geri dönmek için işe iade davası açabilir. Burada işe iade davasının genel şartlarının oluşmuş olması gerekir.

Zorla İstifa Ettirilen İşçi İşsizlik Maaşı Alabilir mi?

İşçinin istifası haklı nedene dayanıyorsa işçi işsizlik maaşı alabilir. İşçinin işten çıkarılmış gibi gösterilmesi işveren için haksız işçi için haklı fesih nedeni sayılır. Kuruma başvuran işçinin başvurusu işten kendisi ayrıldı gibi göründüğü için ilk etapta reddedilse bile dava aşamasında işsizlik maaşı için yeniden başvuru yapılabilir.

İstifa Dilekçesinde Haklarını Saklı Tutmanın Sonucu Nedir?

İşçinin haklarını saklı tutarak istifa ettiğini beyan etmesi, fesih iradesinin işveren tarafından kullanıldığı anlamına gelir. Yargıtay bu beyanın işçiden gelmesini hayatın olağan akışına aykırı kabul eder. Şartlı istifa geçerli değildir.

İŞTE GERÇEKLEŞMİŞ BİR OLAY

Yargıtay kararına konu olan olayda işçi, fazla mesaiye çocuğunun rahatsızlığı nedeniyle kalmak istememiş ve işyerinden ayrılmış. Ertesi gün işveren vekili, durumu öğrenerek işçiye bağırıp çağırmış. Olayın uzaması sonucu işyerinde tatsızlık yaşanmış ve işveren vekili tarafından işçiye işyerindeki bilgisayarda matbu olarak hazırlanmış istifa dilekçesinin boş bölümleri doldurularak imzalatılmış.

GERÇEK İRADESİYLE DEĞİL

İşçi bu olayın üzerine yerel mahkemede dava açarak kıdem, ihbar tazminatlarıyla fazla mesai ve yıllık izin ücreti alacaklarını talep etmiş. İşveren savunmasında işçinin ustabaşıyla kavga ettiğini ve bunun üzerine istifa ettiğini belirtmiş. Yerel mahkeme işçinin gerçek iradesinin istifa olmadığına karar vererek işçinin talebini kısmen kabul etmiştir. İşveren davayı temyiz ederek Yargıtay’a taşımış.

YARGITAY: HAKLI NEDEN

Yargıtay işverenin temyizi sonrası dosyayı incelemiş ve işçinin işveren vekili konumundaki ustabaşının bağırıp çağırması sonrası iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiğine karar vermiştir. Yani yaşanan olayın tanık beyanlarına göre işçinin ifade ettiği şekilde gerçekleştiğini ve işveren vekili konumundaki kişinin işçiye bağırıp çağırması sonrası işçinin istifa ettiğini kabul ederek işçi tarafından iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiği sonucuna varmıştır.

ÜSTÜNE FAİZ DE EKLENİR

Yargıtay kararının detayları incelendiğinde işçinin istifa mı ettiği, yoksa işveren tarafından mı işten çıkartıldığı noktasında küçük detayların çok önemli olduğu ortaya çıkıyor. İşverenlerin işçiyi istifaya zorlayıp zorlamadığı er ya da geç tanık beyanları ve delillerle ortaya çıkıyor. Bu nedenle işçinin istifaya zorlanarak kıdem tazminatı ödemeden işten çıkarmak işverene tazminatın ve alacakların faiziyle ödenmesi şeklinde geri dönüyor. İşverenlerin işçileri bu konuda zorlamamaları kendi lehlerine de olacaktır.